วิธีดูแลและกายภาพหลังผ่าตัดหัวเข่าอย่างถูกวิธี ให้กลับมาเดินได้เร็วขึ้น

วิธีดูแลและกายภาพหลังผ่าตัดหัวเข่าอย่างถูกวิธี ให้กลับมาเดินได้เร็วขึ้น

คนไข้ที่มีอาการข้อเข่าเสื่อม รู้สึกปวด ตึง และเจ็บบริเวณข้อเข่าจนกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ไม่สามารถใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างปกติ หลังจากรักษาด้วยวิธีแบบอนุรักษ์นิยม หรือวิธีรักษาข้อเข่าเสื่อมแบบไม่ผ่าตัดไปแล้ว แต่ไม่สามารถรักษาให้หายได้ แพทย์จะแนะนำให้พิจารณาผ่าตัดข้อเข่าเทียม เพื่อรักษาอาการเหล่านี้ให้หาย กลับมาใช้ชีวิตได้ตามเดิม ทั้งนี้ การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมสามารถทำได้ 2 แบบ ขึ้นอยู่กับอาการของผู้ป่วย และดุลยพินิจของแพทย์

อย่างไรก็ตาม การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมเป็นการผ่าตัดขนาดใหญ่ ผู้ป่วยจึงจำเป็นต้องมีวิธีดูแลตัวเองหลังผ่าตัดเข่าอย่างเหมาะสมและถูกต้อง รวมไปถึงวิธีการทำกายภาพบำบัดหัวเข่าหลังผ่า เพื่อให้กระบวนการฟื้นฟูหลังผ่าตัดเป็นไปได้อย่างปกติ หายเร็ว และกลับมาใช้งานหัวเข่าได้อย่างมีประสิทธิภาพอีกครั้ง

สาเหตุที่ต้องผ่าตัดหัวเข่า

สาเหตุที่ต้องผ่าตัดหัวเข่า

การผ่าตัดข้อเข่าเทียม มีจุดประสงค์เพื่อรักษาอาการปวดบริเวณข้อเข่าอันมีสาเหตุมาจากข้อเข่าเสื่อม รู้สึกปวด เจ็บ และตึงบริเวณหัวเข่าจนกระทบกับชีวิตประจำวัน รักษาด้วยวิธีแบบอนุรักษ์นิยมอย่างการลดน้ำหนัก ออกกำลังกายสร้างกล้ามเนื้อ และรักษาด้วยการกินยาแก้ปวดแล้วไม่หาย หมอจะแนะนำให้ผ่าตัดหัวเข่า โดยการผ่าตัดหัวเข่าทำได้ 2 แบบ คือการผ่าตัดข้อเข่าเทียมแบบทั้งหมด (TKA) และการผ่าตัดข้อเข่าเทียมแบบบางส่วน (UKA) 

การวินิจฉัยก่อนผ่าตัดหัวเข่า

หลังจากรักษาข้อเข่าเสื่อมด้วยวิธีไม่ผ่าตัดไปแล้ว ไม่ว่าจะเป็นการกินยาแก้ปวด การออกกำลังกาย การควบคุมน้ำหนัก แต่ยังพบว่าอาการเจ็บ ปวด และตึงหัวเข่าของผู้ป่วยยังอยู่ แพทย์จะแนะนำให้ผู้ป่วยผ่าตัดข้อเข่าเทียม เพื่อเป็นการรักษาให้กลับมาใช้งานข้อเข่าได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สุด

นัดหมายแพทย์เพื่อปรึกษา และวินิจฉัยอาการได้ที่ 02-080-8999
Line @kdmshospital

https://lin.ee/PkZ8mk9

การเตรียมตัวก่อนผ่าตัดหัวเข่า

การเตรียมตัวก่อนผ่าตัดหัวเข่า

  • แพทย์จะตรวจร่างกายทั่วไปโดยหมออายุรกรรม เพื่อวินิจฉัยปัจจัยเสี่ยงก่อนผ่าตัด
  • ตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น เจาะเลือด X-ray ปอด รวมถึงทำคลื่นไฟฟ้าหัวใจ
  • แพทย์จะซักประวัติการใช้ยาประจำตัวผู้ป่วย ก่อนเข้าสู่กระบวนการผ่าตัด
  • เตรียมสถานที่ภายในบ้านให้มีสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับการรักษาตัว โดยการเก็บกวาดสิ่งของที่กีดขวางทางเดินออก เอาข้าวของที่อยู่สูงมาไว้ในระดับที่หยิบถึงได้ง่าย
  • หาคนมาคอยดูแลหลังผ่าตัดประมาณ 2 สัปดาห์ แต่หากผ่าตัดแบบ UKA อาจจะใช้เวลาน้อยกว่านั้น

อาการแทรกซ้อน ที่อาจเกิดขึ้นได้หลังผ่าตัดหัวเข่า

หลังผ่าตัด ผู้ป่วยจะมีอาการหลังผ่าตัดโดยทั่วไป เช่น อาการปวด อาการตึง รวมถึงรู้สึกชาในบริเวณข้อเข่า โดยอาการเหล่านี้จะค่อยๆ หายไป ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับวิธีการดูแลตัวเองหลังผ่าตัดข้อเข่าของตัวผู้ป่วยเองด้วย

นอกจากอาการเหล่านี้ ยังมีอาการแทรกซ้อนร้ายแรง เป็นสิ่งที่อยู่นอกเหนือจากการควบคุม แต่มีโอกาสเกิดขึ้นน้อยมาก เช่น แผ่นรองมีโอกาสหลุด 0.003% โอกาสแผลติดเชื้อ 0.01% และโอกาสกระดูกหัก 0.001%

การดูแลตัวเองหลังผ่าตัดหัวเข่า

การดูแลตัวเองหลังผ่าตัดหัวเข่า

วิธีการดูแลตัวเองหลังผ่าตัดหัวเข่า มีดังนี้

  • ทำกิจวัตรประจำวันให้ช้าลง เพื่อป้องกันการกระทบกับแผลผ่าตัด
  • ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน เพื่อป้องกันการรับน้ำหนักที่มากเกินไป
  • สวมใส่อุปกรณ์ Stocking เพื่อลดโอกาสเป็นเส้นเลือดอุดตัน
  • เดินออกกำลังกาย ไม่มากเกินไปจนรู้สึกเจ็บ แต่ก็ไม่ควรน้อยเกินไปจนกระบวนการฟื้นตัวช้าลง
  • หมั่นทำกายภาพหลังผ่าตัด โดยหากผ่าตัดแบบ UKA ผู้ป่วยสามารถทำกายภาพบำบัดเองที่บ้านได้เลย แต่สำหรับการผ่าตัดแบบ TKA อาการหลังผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า ผู้ป่วยจะรู้สึกเจ็บ ปวด งอเข่าไม่ได้หลังผ่าตัด แพทย์แนะนำให้มีนักกายภาพมาช่วยดูแลหลังผ่าตัด

จำเป็นต้องทำกายภาพหลังผ่าตัดหัวเข่าไหม

อีกหนึ่งวิธีการดูแลตัวเองหลังผ่าตัดหัวเข่า คือ การทำกายภาพอย่างถูกวิธี เพื่อช่วยให้กระบวนการฟื้นฟูร่างกายเป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ สามารถกลับมาใช้งานข้อเข่าได้ไวยิ่งขึ้น โดยแพทย์แนะนำให้ออกกำลังกายด้วยท่า Ankle Pumping ในช่วงเช้าและเย็น โดยทำได้ดังนี้

  1. ให้ผู้ป่วยนอนหงาย จากนั้นนำหมอนมารอง เพื่อให้บริเวณขายกสูงขึ้นเล็กน้อย
  2. กระดกข้อเท้าขึ้น และลง ทำอย่างช้าๆ สลับขึ้น-ลง ไปเรื่อยๆ
  3. ทำประมาณ 10-20 ครั้งต่อหนึ่งรอบ
  4. หากรู้สึกตึงบริเวณแผลหรือเท้า แนะนำให้หยุดทำทันที

นอกจากท่าออกกำลังกายบริเวณข้อเท้าแล้ว แพทย์ยังแนะนำท่าออกกำลังกายบริเวณหัวเข่า ด้วยท่าเกร็งกล้ามเนื้อต้นขา (Quadriceps Muscle Strengthening) ด้วยเช่นกัน โดยทำได้ดังนี้

  1. ให้ผู้ป่วยนอนหงายบนพื้นราบ เหยียบขาให้สุด
  2. เกร็งกล้ามเนื้อบริเวณต้นขาข้างใดข้างหนึ่ง แล้วยกขาข้างนั้นทิ้งไว้ 5 วินาที
  3. ทำแบบเดิมในขาอีกข้าง
  4. ทำสลับไปมา 10 ครั้งต่อหนึ่งรอบ

นอกจากท่ากายภาพบำบัดเหล่านี้ แพทย์ยังแนะนำให้เดินออกกำลังกายเป็นประจำ แต่ควรเดินอย่างพอดี ไม่เดินเยอะไปจนหรือรู้สึกเจ็บ หากรู้สึกตึง หรือมีอาการปวดบริเวณที่ผ่าตัด แนะนำให้หยุดทันที

พฤติกรรมที่ควรหลีกเลี่ยงหลังผ่าตัดหัวเข่า

พฤติกรรมที่ควรหลีกเลี่ยงหลังผ่าตัดหัวเข่า

  • หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่เสี่ยงทำให้ล้ม แพทย์แนะนำให้ใช้ Walker เป็นตัวช่วยในการเดินเพื่อลดโอกาสเกิดอุบัติเหตุ
  • หลีกเลี่ยงการงอเข่า อย่างการนั่งขัดสมาธิ นั่งยองๆ หรือนั่งคุกเข่า
  • หลีกเลี่ยงการขึ้นลงบันไดบ่อยๆ
  • หลีกเลี่ยงการยกของหนัก
  • ในช่วง 2 สัปดาห์แรกหลังผ่าตัด หลีกเลี่ยงไม่ให้แผลโดนน้ำ เพื่อลดโกาสแผลติดเชื้อ

ผ่าตัดหัวเข่า ที่ kdms Hospital ดีอย่างไร

ที่ kdms Hospital มีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าแบบบางส่วน (UKA) ที่พร้อมให้คำแนะนำตั้งแต่ขั้นตอนการรักษา รักษาผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าอย่างปลอดภัย และให้คำแนะนำเกี่ยวกับวิธีดูแลตัวเองหลังผ่าตัดหัวเข่า พร้อมวิธีทำกายภาพหัวเข่าหลังผ่าอย่างถูกต้อง เพื่อให้ข้อเข่ากลับมาใช้งานได้ปกติดังเดิมหลังการผ่าตัด

นัดหมายแพทย์เพื่อปรึกษา และวินิจฉัยอาการได้ที่ 02-080-8999
Line @kdmshospital

https://lin.ee/PkZ8mk9

สรุป

หลังผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า ผู้ป่วยจะรู้สึกปวด ตึง และชาบริเวณขาหลังผ่าตัด ซึ่งเป็นอาการที่พบได้ปกติหลังผ่าตัด จะค่อยๆ ดีขึ้นเรื่อยๆ ทั้งนี้ วิธีการดูแลหลังผ่าตัดเข่าอย่างถูกต้อง ทำกายภาพหัวเข่าหลังผ่าตามแพทย์แนะนำ และไม่ฝืนจนเกินไป ก็เป็นสิ่งจำเป็นที่จะช่วยให้กระบวนการฟื้นฟูหลังผ่าตัดมีประสิทธิภาพ อีกทั้งยังลดความเสี่ยงต่างๆ เช่น การงอเข่าไม่ได้หลังผ่าตัด ที่อาจจะเกิดขึ้นได้อีกด้วย ซึ่งทั่วไปแล้วแพทย์จะแนะนำให้ผู้ป่วยทำกิจวัตรประจำวันให้ช้าลง ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในมาตรฐาน รวมถึงการเดินอกกำลังกาย และทำกายภาพควบคู่กันอย่างสม่ำเสมอ รวมถึงระวังไม่ให้ล้ม โดยแพทย์จะแนะนำให้ใช้อุปกรณ์ Walker เพื่อเป็นตัวช่วยในการเดิน ป้องกันการล้ม เท่านี้ผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อมก็จะกลับมาใช้ชีวิตได้เทียบเท่าปกติหลังผ่าตัดข้อเข่าเทียมแล้ว

บทความโดย ศ.นพ.บุญชนะ พงษ์เจริญ ศัลยแพทย์ชำนาญการด้านการผ่าตัดข้อเข่าและข้อสะโพกเทียม

พุธ, 29 พ.ค. 2024
แพทย์ที่เกี่ยวข้อง

แพ็กเกจและโปรโมชั่นที่เกี่ยวข้อง
  อาการปวดเข่าที่รบกวนชีวิตประจำวัน ทางเลือกซ่อมแซม กระตุ้นการฟื้นฟูข้อเข่า  ...
package เริ่มต้นที่ 13,900* บาท
package สิ้นสุด 31/03/2025
  อาการปวดที่รบกวนชีวิตประจำวัน อาจจะเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพกระดูกและข้อที่ต้องได้รับการดูแล อย่าปล่อยให้อาการเล็กน้อยกลายเป็นเรื่องใหญ่  ...
package เริ่มต้นที่ 1800* บาท
package สิ้นสุด 31/03/2025
การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมชนิดเต็มข้อ 1 ข้าง โดยใช้เทคโนโลยีหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด MAKO โดยทีมศัลยแพทย์ผู้ชำนาญการด้านการผ่าตัดข้อเข่าเเละข้อสะโพกเทียม  ...
package 330,000* บาท
บทความอื่นๆ
ขาโก่งในผู้สูงอายุ เกิดจากอะไร มาดูแนวทางการรักษาภาวะขาโก่งผิดรูป
ขาโก่งในผู้สูงอายุ เกิดจากอะไร มาดูแนวทางการรักษาภาวะขาโก่งผิดรูป
โรคข้อเข่าเสื่อม ภัยเงียบใกล้ตัวที่ส่งผลต่อการใช้ชีวิต มาหาคำตอบว่าโรคข้อเข่าเสื่อมมีวิธีการรักษาอย่างไรได้บ้าง จำเป็นต้องผ่าตัดไหม? และทำไมต้องรักษากับแพทย์เฉพาะทาง
โรคข้อเข่าเสื่อม มีวิธีรักษาอย่างไร ทำไมต้องรักษากับแพทย์เฉพาะทาง
ข้อเข่าเทียมมีกี่แบบ เลือกอย่างไร ให้เหมาะสมกับปัญหาข้อเข่าเสื่อม
ข้อเข่าเทียมมีกี่แบบ เลือกอย่างไร ให้เหมาะสมกับปัญหาข้อเข่าเสื่อม
ผ่าตัดข้อเข่าเทียมบางส่วน (UKA) แก้ปัญหาข้อเข่าได้ดี พักฟื้นหายไว
ผ่าตัดข้อเข่าเทียมบางส่วน (UKA) แก้ปัญหาข้อเข่าได้ดี พักฟื้นหายไว
top line line