การดูแลหลังผ่าตัดพังผืดทับเส้นประสาทที่ข้อมืออย่างถูกวิธี

คนไข้พังผืดทับเส้นประสาทที่ข้อมือจะมีอาการชาบริเวณนิ้วหัวแม่มือ ชี้ กลาง ไปจนถึงนิ้วนางครึ่งซีก มีสาเหตุมาจากเส้นประสาท Median Nerve ถูกกดทับ เกิดในกลุ่มคนที่มีการใช้งานมือเยอะ ใช้งานซ้ำๆ ทำงานที่ต้องงอข้อมือทั้งลงและขึ้นเยอะๆ ตลอดจนทำงานกับเครื่องจักรที่มีแรงสั่น เช่นขุดเจาะถนน ทั้งยังสามารถพบได้ในคนท้อง เพราะฮอร์โมนเปลี่ยนทำให้กล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อต่างๆ บวมขึ้นทับเส้นประสาทได้ แต่ถ้าคลอดแล้วจะดีขึ้น นอกจากนี้ยังมีกลุ่มคนที่เป็นโรคต่างๆ ที่ส่งผลให้มีพังผืดที่ข้อมือ เช่น ไทรอยด์ เบาหวาน

ในกรณีที่แพทย์พิจารณาให้ผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือ คนไข้ควรมีการเตรียมตัวก่อน และการดูแลหลังผ่าตัดพังผืดที่ข้อมืออย่างถูกวิธี เพื่อให้กระบวนการฟื้นฟูเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ

ทำไมจึงควรรักษาพังผืดทับเส้นประสาทที่ข้อมือ?

หากเกิดพังผืดกดทับเส้นประสาทที่ข้อมือ แล้วปล่อยไว้ ไม่รีบเข้ารับการรักษา จะทำให้เส้นประสาทถูกกดเป็นระยะเวลานาน จนอาจทำให้เส้นประสาทบริเวณดังกล่าวถูกทำลายอย่างถาวร แม้ผ่าตัดพังผืดออกแล้ว คนไข้อาจไม่สามารถกลับมาใช้มือตามปกติได้

จำเป็นต้องผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือไหม?

คนไข้พังผืดทับเส้นประสาทจะมีอาการเริ่มแรกคือ ชาบริเวณมือในช่วงเช้า จะดีขึ้นในช่วงเวลากลางวัน การรักษาพังผืดทับเส้นประสาทที่ข้อมือโดยทั่วไป ไม่จำเป็นต้องเข้ารับการผ่าตัด ในเบื้องต้น แพทย์จะแนะนำให้คนไข้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม หลีกเลี่ยงการงอข้อมือนานๆ ให้พักการใช้งานข้อมือเป็นระยะ ใส่อุปกรณ์ประคองข้อมือขณะนอนหลับ เพื่อช่วยประคองข้อมือให้อยู่ในท่าที่เหมาะสม รวมไปถึงแนะนำให้กินวิตามินบี หรือยาแก้ปวดปลายประสาท (สำหรับคนไข้ที่มีอาการปวดร่วมด้วย) หรืออาจจะฉีดสเตียรอยด์บริเวณใกล้เส้นประสาท ลดการอักเสบ ลดบวม แล้วคอยดูอาการไปอีก 3-6 เดือน

เมื่อไหร่ที่แพทย์แนะนำผ่าตัดพังผืดทับเส้นประสาทที่ข้อมือ?

ในกรณีที่รักษาข้างต้นไปแล้วใน 3-6 เดือน แต่ยังไม่ดีขึ้น คนไข้อาจรู้สึกชาบริเวณมือทั้งวัน ไปจนถึงนิ้วหัวแม่มือลีบ ออกแรงไม่ได้ ในกรณีที่ปล่อยไว้นานอาจจะไม่สามารถงอนิ้วหัวแม่มือได้ ส่งผลให้หยิบจับของไม่ได้ หรือเมื่อมีอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรงร่วมด้วย แพทย์จะแนะนำให้พิจารณาผ่าตัดเพื่อรักษา และหากคนไข้เป็นหนักมากจนกล้ามเนื้อลีบ การผ่าตัดพังผืดอย่างเดียวอาจจะไม่หายขาด จำเป็นต้องทำอย่างอื่นเพิ่มเติมตามการพิจารณาของแพทย์ 

นัดหมายแพทย์เพื่อปรึกษา และวินิจฉัยอาการได้ที่ 02-080-8999
Line @kdmshospital

การเตรียมตัวก่อนผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือ

การผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือ เป็นการผ่าตัดเล็ก ฉีดยาชาทำได้ ไม่จำเป็นต้องนอนโรงพยาบาล จึงไม่จำเป็นต้องมีการเตรียมตัวเป็นพิเศษอะไร โดยทั่วไปแล้วควรเตรียมตัวดังนี้

• คนไข้ที่กินยาละลายลิ่มเลือด หรือยากดภูมิ จำเป็นต้องหยุดกินยา ปรึกษาเจ้าของไข้ที่จ่ายยาให้ ก่อนเข้ารับการผ่าตัด เพราะยาละลายลิ่มเลือดจะทำให้เลือกหยุดยาก และยากดภูมิจะทำให้แผลหายช้า ส่งผลให้แผลเสี่ยงติดเชื้อได้
• ควรงดสูบบุหรี่ก่อนเข้ารับการผ่าตัด เพราะบุหรี่มีส่วนทำให้แผลหายช้า จึงควรงดสูบบุหรี่ก่อนผ่าตัดประมาณ 1 เดือน

ขั้นตอนการผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือ

ในปัจจุบัน การผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือสามารถทำได้ 2 วิธี ขึ้นอยู่กับความต้องการของคนไข้ โดยการผ่าตัดทั้งสองจะมีความแตกต่างกัน ดังนี้

• การผ่าตัดแบบเปิด แผลผ่าตัดจะอยู่บริเวณฝ่ามือ มีขนาดประมาณ 2-3 เซนติเมตร หลังจากผ่าตัด 1 สัปดาห์ แพทย์จะนัดทำแผลและเปลี่ยนผ้า และในสัปดาห์ที่ 2 แพทย์จะนัดตัดไหม
• การผ่าตัดแบบส่องกล้อง แผลผ่าตัดจะอยู่บริเวณรอยพับตรงข้อมือ มีขนาดเล็กไม่ถึง 1 เซนติเมตร มีข้อดีคืออาการเจ็บ และปวดหลังผ่าน้อยกว่า กลับมาใช้ชีวิตตามปกติได้เร็วกว่าการผ่าตัดแบบเปิด แพทย์จะนัดตัดไหมใน 7-10 วันหลังการผ่าตัด

หลังผ่าตัดทั้งสองแบบ จะมีการพันแผลให้ โดยผ้าพันแผลจะมีความหนาเพียงพอ ไม่จำเป็นต้องใส่เฝือก 

คนไข้สามารถกลับมาใช้ชีวิตตามปกติและสามารถใช้งานมือได้เลย แต่แผลจะหายดีภายใน 2 สัปดาห์หลังผ่าตัด นอกจากนี้ควรดูแลตัวเองหลังผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือด้วยการหลีกเลี่ยงไม่ให้แผลโดนน้ำ ทำตามที่แพทย์แนะนำย่างเหมาะสม และหมั่นกำ-แบมือบ่อยๆ

ความเสี่ยงควรระวังหลังผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือ

ภาวะแทรกซ้อนที่มีโอกาสเกิดขึ้นได้ มีดังนี้

• แผลติดเชื้อ คนไข้ที่รักษาโดยการฉีดสเตียรอยด์ควรเว้นการผ่าตัดไปก่อน 3 เดือน เพราะเสี่ยงแผลผ่าตัดติดเชื้อได้
• โดนเส้นประสาทระหว่างผ่าตัด แต่โดยปกติแพทย์จะมีความระมัดระวังเป็นพิเศษอยู่แล้ว จึงมีโอกาสเกิดขึ้นได้น้อย
• มีเลือดออกจากแผล โอกาสเกิดน้อย

การดูแลป้องกันแผลเป็นหลังผ่าตัด

หลังจากตัดไหมแล้ว แพทย์แนะนำให้เริ่มนวดบริเวณแผลเป็น รวมกับการใช้ครีมวิตามินอี จะช่วยให้แผลนิ่มลงได้เร็ว และสำหรับคนไข้ที่กังวลเรื่องการเกิดคีลอยด์ แพทย์แนะนำให้ใช้ซิลิโคนชีทแปะ เพื่อลดรอยแผลเป็นและลดโอกาสเกิดคีลอยด์

การฟื้นตัวหลังผ่าตัดพังผืดทับเส้นประสาทที่ข้อมือ

การดูแลตัวเองหลังผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือ คนไข้สามารถใช้งานมือได้ แต่ควรหลีกเลี่ยงการยกของหนักเกิน 1-2 กิโลกรัม และหลีกเลี่ยงการกำมือแน่นๆ หรือใช้แรงมือเยอะ 

หลังจากประมาณ 4 สัปดาห์ คนไข้สามารถเพิ่มการใช้งานมือได้มากขึ้น และสามารถใช้งานได้เป็นปกติหลังจากผ่าตัด 2 เดือน

การบริหารหลังผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือ

การดูแลหลังผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือ แพทย์แนะนำให้กำ-แบมือบ่อยๆ และทำท่า Six Pack Excercise เพื่อช่วยลดอาการบวม

ดูแลตัวเองหลังผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือผิดวิธี ส่งผลเสียอย่างไร

การดูแลตัวเองหลังผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือผิดวิธีที่พบบ่อย คือการปล่อยให้แผลโดนน้ำ ซึ่งจะเพิ่มความเสี่ยงแผลติดเชื้อ แผลหายช้า และแผลอักเสบ 

หลังจากผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือแล้ว มีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำไหม

คนไข้ที่เคยผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือแล้ว มีโอกาสที่จะกลับมาเป็นพังผืดอีกได้ประมาณ 10-20% เพราะร่างกายอาจสร้างพังผืดขึ้นมาใหม่โดยที่เราไม่รู้ตัวได้ตลอด แม้จะผ่าตัดเสร็จจนหายดีแล้วก็ตาม

ผ่าตัดพังผืดข้อมือ ที่ KDMS ดีอย่างไร

ที่โรงพยาบาล KDMS มีแพทย์เฉพาะทางลงมือผ่าตัดเอง ทำให้มีความละเอียดในการผ่าตัด และเป็นไม่กี่โรงพยาบาลในไทยที่สามารถ​ผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือแบบส่องกล้องได้ ทำให้มีรอยแผลที่เล็กกว่าการผ่าตัดแบบเปิด มีระยะเวลาการฟื้นตัวหลังผ่าตัดที่สั้น ช่วยให้คนไข้กลับมาใช้งานมือปกติได้อย่างรวดเร็ว

นัดหมายแพทย์เพื่อปรึกษา และวินิจฉัยอาการได้ที่ 02-080-8999
Line @kdmshospital

สรุป

พังผืดที่ข้อมือ ต้นเหตุของอาการพังผืดกดทับเส้นประสาท ทำให้ชาบริเวณมือและนิ้วมือ คนไข้บางรายอาจกล้ามเนื้ออ่อนแรงร่วมด้วย หากปล่อยไว้ ไม่ได้รับการรักษา จะทำให้ไม่สามารถกลับมาใช้งานมือได้ตามปกติ การรักษามีหลากหลายวิธี แต่หากไม่ผ่าตัดแล้วอาการไม่ดีขึ้น แพทย์จะแนะนำให้ผ่าตัดพังผืดที่ข้อมือ โดยจะมีทั้งการผ่าตัดแบบเปิด และการผ่าตัดแบบส่องกล้อง โดยทั้งสองวิธีจะมีข้อดีที่แตกต่างกันออกไป ให้คนไข้เลือกได้ตามความต้องการ หลังจากผ่าตัด คนไข้ควรมีการดูแลตัวเองหลังผ่าตัดพังผืดที่ข้อมืออย่างถูกวิธีตามที่แพทย์แนะนำ เพื่อลดโอกาสแผลติดเชื้อ ช่วยให้ฟื้นฟูได้ตามเหมาะสม และควรหมั่นบริหารข้อมือโดยการกำ-แบมือบ่อยๆ รวมไปถึงทำท่า Six Pack Exercise เพื่อลดอาการบวมหลังผ่าตัด และช่วยให้กลับมาใช้งานมือปกติได้เร็วยิ่งขึ้น

บทความโดย นพ.ศุภกร บูรณะวงศ์ตระกูล ศัลยแพทย์ชำนาญการด้านมือ ข้อมือ และแขน